Temel Aritmetik Operatörler

İlk olarak toplama +, çıkarma -, çarpma * ve bölme * operatörlerini ele alalım. Temel dört işlem operatörleri ile ilgili çok söylenebilecek bir şey yok, biraz bölme operatörüne bakacağız. Bu 4 operatör de binary infix arithmetic operator yani iki operandlı araek aritmetik operatör kategorisindedir.

Bölme, /, Operatörüne Dikkat

Python dilinde bölme, /, operatörünün davranışı C, C++, Java ve C# diline göre farklılık göstermektedir. Python’da her iki operand da int türünden olsa da sonuç float olmaktadır.

Aşağıdaki ifadeye bir bakalım:

x = 5 / 2

Bu ifadede 5 ve 2, int türdendir. C, C++, Java, C# gibi dillerde yukarıdaki işlemin sonucu 2 olmaktadır, bu dillerde integer division yapılmaktadır. Python’da ise sonuç 2.5 çıkmakta ve tür de doğal olarak float olmaktadır. Python’da / operatörü operandların int veya float olmasından bağımsız olarak her zaman float sonuç üretmektedir.

Aşağıdaki örneklere bakalım.

print(type(10 / 4))   # float
print(type(4 / 2))    # float
print(type(2.5 / 2))  # float
print(type(2 / 0.5))  # float

floordiv Operatörü, //

Bu da diğerleri gibi binary infix arithmetic bir operatördür. Python’da bu operatör bir tamsayı bölmesi yapmak için kullanılır ama sonucun int türden olması garanti değildir. /, bölme, operatörünün aksine eğer her iki operand da int türden ise sonuç da int türden çıkmaktadır. Fakat en az bir operand float türden ise bu sefer sonuç float türden olmaktadır.

Tür konusuna ek olarak çıkan sonuç da / operatörüne göre farklıdır. Bu operatör işlem sonucunu en yakın tam sayı değere aşağıya doğru yuvarlar yani floor işlemi gerçekleştirilir.

Sayının “aşağıya doğru yuvarlanması” ondalık kısmının atılıp tam sayı kısmının kullanılması değildir. Eğer sayı pozitif ise bu şekilde olur, örneğin 3.4 sayısını aşağıya yuvarladığımız zaman 3 sayısını elde ederiz. Aslında negatif sayılarda da böyledir, sayıdan küçük ilk tam sayıyı elde ederiz. -3.4 sayısını floor işlemine maruz bıraktığımızda sonuç -4 olmaktadır, -3 değil.

Aşağıdaki örneklere bir bakalım:

x = 10 // 4
print(x, type(x)) # 2, int

x = 10.0 // 4
print(x, type(x)) # 2.0, float

x = -10 // 4
print(x, type(x)) # -3, int

x = 10.0 // -4
print(x, type(x)) # -3.0, float

Bu davranış C, C++, Java ve C# gibi dillerden farklıdır. Burada yuvarlama işlemleri sıfıra doğru yapılırken, towards zero, Python’da ise floor işlemi yapılır. Pozitif sayılar için bu iki yöntem de aynı sonucu verir. Negatif sayılarda ise sonuç ayrışır. Towards zero işlemlerde işaretten bağımsız olarak . nın sağı atılır gibi düşünebiliriz.

Aşağıdaki örneğe bir bakalım:

// C kodu

#include <stdio.h>

int main(void)
{
    printf("%d\n", (int)(10.0 / 4)); // 2, Python'a benzer
    printf("%d",  (int)(-10.0 / 4)); // -2 C'de, Python'da -3 çıkıyor.
}

Mod Alma Operatörü, Modulo Operator, %

Önceki operatörler gibi binary infix bir aritmetik operatördür. Mod alma operatörü, %, iki sayının birbirine bölümünden kalan, kalan kısmı hesaplamak için kullanılır. Bu işlemin sonucunun işareti her zaman ikinci operandın yani bölen kısmın işareti ile aynıdır, ya da sıfırdır. Sonucun mutlak değeri ise her zaman ikinci operandın mutlak değerinden küçüktür. [1]

Eğer her iki operand da int ise sonuç da int türden olmaktadır. En az bir operand float ise sonuç da float türdendir.

Aşağıdaki örneklere bakalım:

x = 10 % 4
print(x, type(x)) # 2, int

x = 10.0 % 4
print(x, type(x)) # 2.0, float

x = -10 % 4
print(x, type(x)) # 2, int

x = -10.0 % 4
print(x, type(x)) # 2.0, float

x = 10.0 % -4
print(x, type(x)) # -2.0, float

Python’da mod alma operatörünün davranışı, C ve C++ dillerine göre farklılık göstermektedir. C ve C++ gibi dillerde bu operatörün her iki operandının türünün bir tam sayı türü olması gerekmektedir. Python’da ise operandlar floating-point türlerden olabilir.

Aşağıdaki C koduna bir bakalım:

//C kodu

#include <stdio.h>

int main(void)
{
    printf("%d\n", (int)(10 % 4));
    printf("%d", (int)(-10.0 % 4)); //Hata
}

Python’da önemli bir fark daha vardır. a bölünen, b bölen, c bölüm ve d de kalan olsun. Bu durumda a = b * c + d eşitliği sağlanmaktadır.

Python’da c yani bölüm hesaplanırken arka planda biraz yukarıda öğrendiğimiz // yani floordiv operatörü kullanılır. Diğer dillerde ise / operatörü ile integer division işleminin yapıldığını düşünebiliriz.

-10 % 4 ifadesini ele alalım.

  • Python’da -10 // 4, işleminin sonucu floordiv işleminden dolayı -3 olmaktadır. Bu durumda -10 = 4 * (-3) + 2 sağlanır, yani kalan 2 olur. Sonuç olarak -10 % 4 işleminin sonucu 2 olur.

  • C ve benzeri dillerde ise -10 / 4 işleminin sonucu sıfıra doğru yuvarlama yaklaşımından dolayı -2 olur ve -10 = 4 * (-2) + (-2) sağlanır. Bu yüzden bu dillerde -10 % 4 işleminin sonucu -2 olur.

Bu farklılık mod alma operatörü ve negatif sayılarla çalışırken Python’da diğer dillerden farklı sonuçlar almamıza neden olabilir.

Aşağıdaki örneğe bakalım:

// C kodu

#include <stdio.h>

int main(void)
{
    printf("%d\n", (int)(-10 % 4));  // -2
    printf("%d\n", (int)(10 % -4));  //  2
    printf("%d\n", (int)(-10 % -4)); // -2
}


# Python kodu

x = -10 % 4
print(x, type(x)) # Sonuç 2 ve tür int'tir

x = 10 % -4
print(x, type(x)) # -2, int

x = -10 % -4
print(x, type(x)) # -2, int

Özetle

İfade

Python

C

-10 % 4

2

-2

10 % -4

-2

2

-10 % -4

-2

-2

tablosu oluşmaktadır.

Bu yüzden Python’da bir negatif sayının bir pozitif sayıya bölümünden kalan mod alma operatörü, %, ile bulunduğu zaman kalan yani bu operatörün sonucu her zaman pozitif olmaktadır.

Aşağıdaki denklik Python’da sağlanmaktadır: [1]

x == (x//y)*y + (x%y)

💭 Yorumlar

Yorum altyapısı giscus tarafından (evet tarafından!) sağlanmaktadır. Yorum yazabilmek için GitHub hesabınız üzerinden giriş yapmanız gerekmektedir. Yorumlar, Github Discussions üzerinde saklanmaktadır.

28b5999f-0f53-485d-b5c5-625264b68842