Tekrar Merhaba Jekyll!¶
Web sitem ve blogumla ilgili değişmeyen tek bir şey var, o da sitenin altyapısını sürekli değiştirmem. Bu harcadığım zamanı içeriğe harcasam güzel yazılar veya projeler çıkarabilirdim. 2016 senesinde kullandığım Jekyll’den 2019 yılında uzaklaşmıştım. Şimdi ise tekrar Jekyll’deyim.
Neden?¶
Ayrılma nedenim olarak da Ruby temelli olan bu yazılımı Windows’ta ve Linux’ta rahat kullanamam olarak belirtmiştim. O zamanlar, şu an kullandığım CI/CD mantığındaki site derleme ve yayınlama akışı da yoktu. Ben bu konulara çok uzaktım, belki çok yaygın da değildi, o yüzden siteyi her zaman local’de derleyip FTP ile çıktıyı sitemin sunucusuna yüklüyordum. Böyle olunca Jekyll’nin sürekli içerik ürettiğim bilgisayarda düzgün çalışması gerekiyordu. Daha sonra Sphinx’e geçmiştim, yine aynı akışı kullanarak. Fakat Python temelli olan Sphinx’i, Ruby temelli olan Jekyll’ye göre daha rahat çalıştırmıştım.
Şimdilerde ise site Github Actions tarafından otomatik derleniyor. Daha önceden Travis CI kullanıyordum ama gelir modellerini değiştirince ben de Github Actions’a taşındım, merak da ediyordum. Bu durumda Netlify gibi sistemlerle entegre ederek de sitenin Github Actions tarafından deploy edilmesinden önce neye benzeyeceğini doğrudan web üzerinden görmek mümkün. Yani içerik yazdığım bilgisayarda Jekyll’nin kurulu olması bile gerekmiyor. Sitenin içerini Github’un web arayüzünden bile güncellemek mümkün. Bu da Jekyll’nin kullanımını kolaylaştırıyor.
Yine eski dönemlere baktığım zaman günümüzde gem ve bundler ile Jekyll ve
kullandığım tema olan Minimal Mistakes’i kullanmak kolaylaştı diye düşünüyorum.
2016’da bu işler bu kadar kolay mıydı bilmiyorum çünkü gem, pip gibi paket
sistemlerini bilmiyordum. O yıllarda Minimal Mistakes’i kullanmak bile zordu
sanırım. Şu anda ise Gemfile gibi dosyalarla bir konfigürasyon tutmak ve
Windows/Linux bir sisteme sitenin geliştirme ortamını kurmak çok daha kolay
geliyor. Dependabot ile de güncellemeleri takip etme
işini Github’a yıkınca altyapı işleri de oldukça kolaylaştı.
Bir önceki altyapı MkDocs’tu ve o da bir statik site üreteci aslında. Fakat
yazılım, bir blog, kişisel siteden ziyade biraz daha dokümantasyon amacı ile
tasarlanmış. Böyle olunca da onu bir blog platformu olarak kullanmak daha zor
oluyor. MkDocs’u asynx.dev üzerinde de kullanıyorduk ve bu
özellikleri eklemek için başlamaya niyetlendiğim bir eklenti projesi (Link:
https://github.com/asynx-dev/mkdocs-asynx-plugin 🔗 404) vardı. Orada da
Jekyll’ye geçtik (link: https://asynx.dev/blog/2021/02/jekyll.html 🔗 404)
benzer sebeplerden. İlgilendiğim iki altyapıyı da ortaklamak adına kişisel
sitemi de Jekyll’ye taşıdım.
Değerlendirme¶
Geriye dönük baktığım zaman bugüne kadar bu alan adında şimdiye kadar Wordpress, Jekyll, Dokuwiki, MkDocs ve Sphinx kullandım, belki unuttuğum başka altyapı da vardır. Wordpress ve Dokuwiki, dinamik sistemler olduğu için arkalarında PHP çalıştıran bir web sunucusuna ihtiyaç duyuyorlar. Diğerleri ise statik olarak bir web sitesi üretiyorlar. Statik üreticiler LaTeX’e benziyor, kaynak kodundan bir doküman üretiyorlar. Dinamik sistemler ise Microsoft Word gibi denebilir, içeriğin görüntülenmesi için o yazılıma sürekli ihtiyaç duyuyorlar. Dinamik bir sisteme sahip olmanın avantajı birçok eklenti ya da sunucuda yazılan ufak scriptler ile siteye güzel özellikler eklenebilmesi, statik sistemlerde bu biraz daha zor. Fakat sürekli bir sunucu ile uğraşmak ek bir iş getiriyor. Hosting hizmeti olsa da kendi sunucunuz olsa da sürekli arkadaki sistemlerin güncellenmesini, bir miktar güvenliğini düşünmek zorundasınız. Statik araçlarla üretilmiş bir siteyi Github Pages, Netlify gibi platformlarda sunmak mümkün olduğundan sunucu tarafı ile hiç uğraşmanız gerekmiyor. Hatta bu platformlar CDN gibi sistemlerle sitenin daha “güçlü” (örneğin DDoS saldırılarına dayanıklılık gibi) bir altyapıda sunulmasını sağlıyorlar. Elbette bu servislerin de limitleri var ama ben onlara henüz uzağım.
Statik site üreteçlerini değerlendirdiğim zaman ise şu çıkarımları yapabilirim: Bu araçları çalıştırmak için sitenin derleneceği bilgisayara kurulmaları gerekiyor. Örneğin Sphinx ve MkDocs Python, Jekyll Ruby, denemediğim fakat derlenme süresi ile fark yarattığını gördüğüm Hugo ise Go temelli. Günümüzde kullanımı kolaylaşan Github Actions gibi CI/CD sistemlerine geçildiğinde aslında çalışılan bilgisayara yazılım kurulmasa bile otomasyon sistemleri ile sitenin derlenmesini sağlamak mümkün. Yazının başlarında belirttiğim gibi önceden Jekyll kullanımında zorlanıyordum fakat güncel durumda Python temelli bir araç kullanmaktan daha zor gelmiyor, Go tarafını bilmiyorum. Local’e kurulma zorunluluğu olmasa da bilgisayarda bulunması işleri kolaylaştırabiliyor elbette.
MkDocs ve Jekyll için ana kaynak format Markdown, Sphinx için ise
reStructuredText. Sphinx Markdown ile de çalıştırılabiliyor ama reST kadar iyi
bir destek sağlanıyor mu bilmiyorum. Sphinx’in çıktılarını arka planda bir web
sunucusu olmadan, çıkan .html dosyalarını dosya sistemi üzerinden doğrudan
tarayıcı ile açarak düzgün görüntülemek mümkün. Sanıyorum MkDocs da böyleydi.
Jekyll ise basit de olsa bir web sunucusuna ihtiyaç duyuyor. Jekyll’nin dahili
web sunucusu da kullanılabilir ya da görüntüleme yapılacak platformda Ruby
çalıştırılamıyorsa Python’da dahili bulunan SimpleHTTPServer gibi bir araçla
da web sunucusu oluşturulup Jekyll’nin çıktılarına bakılabilir.
Yazıyı geçişi not almak için hazırlıyordum ama beklediğimden uzun oldu, biraz da karşılaştırma yazısı gibi oldu. Belki bu ve diğer web sitelerindeki tecrübelerimi de katarak daha kapsamlı bir karşılaştırma yazısı hazırlayabilirim.
İlk yayın: 2021-03-21